Η αρχαία Ελληνική εορτή Ανθεστήρια

Από τις 11 έως τις 13 του Ανθεστηριώνος μηνός που ήταν αφιερωμένος ολόκληρος στον Θεό Διόνυσο, εορτάζονταν στην Αθήνα κάτω από την εποπτεία του Άρχοντος Βασιλέως, τα τριήμερα Ανθεστήρια, προς τιμήν του Εν Λίμναις Διονύσου και του Θεού Ερμού Χθονίου. 

Τα Ανθεστήρια που η παράδοση έφερνε να έχουν ιδρυθεί σε πανάρχαιους χρόνους από τον υιό του Δευκαλίωνος, Αμφικτύωνα, υπήρξαν μία από κοινού εορτή των λουλουδιών και των τεθνεώτων, μία εορτή που ξανά έφερνε τα άνθη, στον προαιώνιο συμβολισμό της κυκλικώς αναγεννώμενης ζωής. Την πρώτη μέρα (Πιθοίγια ή Ημέρα του Αγαθόδαίμονος), ανοίγονταν επίσημα τα νέα κρασιά, ακολουθούσαν θυσίες και συμπόσια με καθολική συμμετοχή, στεφάνωναν με άνθη τα παιδιά που γεννήθηκαν τον προηγούμενο χρόνο (ως σημείο ότι το νέο παιδί παίρνει τη θέση του χαμένου προγόνου). Η δεύτερη ημέρα (Δωδεκάτη ή Χοές), γίνονταν στο Λήναιον, Ιερά συμπόσια και αγώνες πολυποσίας άκρατου οίνου υπό τον έλεγχο του Άρχοντος Βασιλέως και του ιερέως του Διονύσου, ανταλλαγές σκωμμάτων, ασκωλιασμοί και αναπαράσταση Ιερού Γάμου. Εκεί έφτανε και το πανάρχαιο ξόανο του Θεού πάνω σε ένα πλοίο με τροχούς. Αν και φαινομενικά εορταστική, η ημέρα Χοών θεωρείται ωστόσο από τους Έλληνες αποφράς, αφού αρχίζουν οι ψυχές των νεκρών να ανεβαίνουν από τον κάτω κόσμο και γι’ αυτό ο λαός κατέφευγε σε διάφορα αποτροπαϊκά μέσα. Την ίδια μέρα απασφαλιζόταν η πόρτα του Εν Λίμναις πανάρχαιου Ναού του Διονύσου,  για την τέλεση των εκεί Αρρήτων Ιερών, γυναικείων αποκλειστικά Μυστηρίων. Την τρίτη και τελευταία ημέρα (Χύτροι ) μία ημέρα επιμνημόσυνη, στεφανώνονταν οι θεσμοθέτες με κισσό, κλείνονταν με Περισχοίνισμα (Κύκλωση από ερυθρό σκοινί) όλα τα Ιερά, και γίνονταν μέσω του ψυχοπομπού Ερμού, επίσημη ανάκληση νεκρών. Ακολουθούσαν σπονδές ύδατος στην περίφημη εσχάρα του ιερού της Γής, στο Ολυμπιείον, απ’ όπου, σύμφωνα με την παράδοση είχαν διαφύγει τα ύδατα του κατακλυσμού και προσφορές μέσα σε χύτρες πανσπερμιών βρώσιμων σιτηρών (κόλλυβα), μαγειρεμένων λαχανικών και φρέσκων λουλουδιών προς τους «τεθνεώτας» και προς τον Θεό Διόνυσο. Στο τέλος των εορτασμών γινόταν η επιστροφή των ψυχών των νεκρών στον Άδη και ο εξορκισμός τυχόν αρνητικών ψυχικών οντοτήτων που τις είχαν ακολουθήσει στην άνοδό τους επί της Γης, με την κραυγή Θύραζε Κήρες, Ουκέτ’ Ανθεστήρια. Κατά την διάρκεια των Χυτρών διοργανώνονταν αθλητικοί αγώνες, οι λεγόμενοι « χύτρινοι» και την απονομή των επάθλων στους νικητές, έκανε ο Άρχων Βασιλεύς.

Πηγή: Εορτές και Ιεροπραξίες των Ελλήνων, Βλάσης Ρασσιάς. Εκδόσεις «Ανοιχτή Πόλη»