Μέσα στην πρόχειρα γραμμένη πρόταση του Τραμπ να «κατακτήσει» τη Γάζα

Όταν ο Πρόεδρος Τραμπ ανακοίνωσε την πρότασή του για τις Ηνωμένες Πολιτείες να αναλάβουν την κυριότητα της Γάζας την Τρίτη, προκάλεσε σοκ ακόμη και σε υψηλόβαθμα στελέχη του Λευκού Οίκου και της κυβέρνησής του.  

Παρόλο που η ανακοίνωσή του έμοιαζε επίσημη και μελετημένη—διάβασε το σχέδιο από ένα φύλλο χαρτί—η κυβέρνησή του δεν είχε κάνει ούτε τον πιο βασικό σχεδιασμό για να εξετάσει τη βιωσιμότητα της ιδέας, σύμφωνα με τέσσερα άτομα που γνωρίζουν τις συζητήσεις, αλλά δεν ήταν εξουσιοδοτημένα να μιλήσουν δημόσια.  

Δεν ήταν μόνο οι Αμερικανοί που αιφνιδιάστηκαν· η ανακοίνωση προκάλεσε εξίσου μεγάλη έκπληξη και στους Ισραηλινούς επισκέπτες του κ. Τραμπ. Λίγο πριν βγουν για τη κοινή συνέντευξη Τύπου την Τρίτη, ο κ. Τραμπ αιφνιδίασε τον Πρωθυπουργό του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, λέγοντάς του ότι σχεδίαζε να ανακοινώσει την πρόταση για την κυριότητα της Γάζας, σύμφωνα με δύο άτομα που γνωρίζουν τις αλληλεπιδράσεις τους.  

Στην αμερικανική κυβέρνηση, δεν είχαν γίνει συναντήσεις με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ή το Πεντάγωνο, όπως θα συνέβαινε κανονικά για οποιαδήποτε σοβαρή πρόταση εξωτερικής πολιτικής—πόσο μάλλον για μια τέτοιου μεγέθους. Δεν υπήρχαν ομάδες εργασίας. Το Υπουργείο Άμυνας δεν είχε εκπονήσει εκτιμήσεις για τον απαιτούμενο αριθμό στρατευμάτων, το κόστος ή ακόμη και ένα στοιχειώδες σχέδιο για το πώς θα μπορούσε να λειτουργήσει.  

Υπήρχε ελάχιστο πέρα από μια ιδέα μέσα στο κεφάλι του προέδρου.  

Σε αντίθεση με σημαντικές ανακοινώσεις εξωτερικής πολιτικής από προηγούμενους προέδρους, συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του κ. Τραμπ, η ιδέα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να ελέγξουν τη Γάζα δεν είχε αποτελέσει ποτέ μέρος της δημόσιας συζήτησης πριν από την Τρίτη.  

Όμως, σε ιδιωτικό επίπεδο, ο κ. Τραμπ συζητούσε για εβδομάδες την πιθανότητα οι Ηνωμένες Πολιτείες να αναλάβουν τη Γάζα. Η σκέψη του επιταχύνθηκε, σύμφωνα με δύο αξιωματούχους της κυβέρνησης, μετά την επιστροφή του απεσταλμένου του στη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ, από τη Γάζα την προηγούμενη εβδομάδα, περιγράφοντας τις φρικιαστικές συνθήκες εκεί.  

Αλλά κανείς—ούτε στον Λευκό Οίκο, ούτε στο Ισραήλ—δεν περίμενε ότι ο κ. Τραμπ θα παρουσίαζε την ιδέα την Τρίτη μέχρι λίγο πριν το κάνει. Η πρόταση αντιμετωπίστηκε με άμεση αντίθεση από τον αραβικό κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας, βασικού συμμάχου των ΗΠΑ. Την Τετάρτη, η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Καρολάιν Λέβιτ, προσπάθησε να μετριάσει ορισμένες από τις δηλώσεις του κ. Τραμπ.  

Ενώ ο κ. Τραμπ είχε αναρωτηθεί γιατί οι Παλαιστίνιοι θα ήθελαν να επιστρέψουν στη Γάζα μετά τον εκτοπισμό τους και είχε προτείνει ότι η περιοχή θα μπορούσε να μετατραπεί σε τουριστικό προορισμό, η κ. Λέβιτ ισχυρίστηκε ότι ο κ. Τραμπ απλώς ήθελε την προσωρινή υποδοχή Παλαιστινίων στην Ιορδανία και την Αίγυπτο. Επίσης, υποβάθμισε την ιδέα της αμερικανικής οικονομικής επένδυσης, παρά το γεγονός ότι ο κ. Τραμπ είχε μιλήσει για «μακροχρόνια κυριότητα».  

Είπε επίσης ότι ο πρόεδρος δεν είχε δεσμευτεί να στείλει στρατό, αν και ο κ. Τραμπ είχε δηλώσει: «Θα κάνουμε ό,τι χρειάζεται. Και αν χρειαστεί, θα το κάνουμε».  

Δεν είναι σαφές εάν ο κ. Τραμπ είχε συζητήσει το ζήτημα λεπτομερώς με τους Ισραηλινούς. Εκπρόσωπος της ισραηλινής πρεσβείας δεν απάντησε σε αίτημα για διευκρινίσεις.  

Η παρουσίασή του άφησε περισσότερα ερωτήματα παρά απαντήσεις, όπως: Πώς θα λειτουργούσε αυτό; Πόσοι Αμερικανοί στρατιώτες θα απαιτούνταν για την εκκαθάριση της Χαμάς, των ερειπίων και των μη εκραγέντων πυρομαχικών; Πόσο θα κόστιζε η ανοικοδόμηση μιας κατεστραμμένης περιοχής στο μέγεθος του Λας Βέγκας; Πώς θα δικαιολογούνταν η κατάληψη παλαιστινιακών εδαφών βάσει του διεθνούς δικαίου; Και τι θα συνέβαινε με τα δύο εκατομμύρια πρόσφυγες;  

Τις ώρες μετά την ανακοίνωση, υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της κυβέρνησης απέφυγαν να δώσουν ουσιαστικές απαντήσεις. Ο λόγος έγινε σύντομα σαφής: δεν υπήρχαν πραγματικές λεπτομέρειες.  

Την Τετάρτη, ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του κ. Τραμπ, Μάικ Γουόλτζ, εμφανίστηκε στο «CBS Mornings» για να υποστηρίξει την πρόταση για τη Γάζα. Αλλά ήταν σαφές από τη συζήτηση ότι αυτό ήταν λιγότερο ένα σχέδιο και περισσότερο «ιδέες για ένα σχέδιο», όπως είχε περιγράψει ο κ. Τραμπ τις πολιτικές του για την υγειονομική περίθαλψη κατά την προεκλογική εκστρατεία του 2024.  

Ο κ. Τραμπ έχει επανειλημμένα ασκήσει πίεση στην Ιορδανία και την Αίγυπτο να δεχθούν ανθρώπους από τη Γάζα, αλλά και οι δύο χώρες έχουν αρνηθεί. Η εξαναγκαστική απομάκρυνση των Παλαιστινίων της Γάζας θα παραβίαζε το διεθνές δίκαιο, αλλά ο κ. Τραμπ δήλωσε στην συνέντευξη Τύπου ότι πιστεύει πως θα ήταν πρόθυμοι να φύγουν επειδή η περιοχή είναι μη κατοικήσιμη.  

«Οι ΗΠΑ θα αναλάβουν τη Λωρίδα της Γάζας και θα κάνουμε και καλή δουλειά εκεί», δήλωσε ο κ. Τραμπ. «Θα την κατέχουμε και θα είμαστε υπεύθυνοι για την εκκαθάριση όλων των επικίνδυνων εκρηκτικών και όπλων. Θα ισοπεδώσουμε την περιοχή και θα απαλλαγούμε από τα κατεστραμμένα κτίρια».  

Ο κ. Νετανιάχου φάνηκε ικανοποιημένος καθώς ο κ. Τραμπ μιλούσε. Άλλοι Αμερικανοί αξιωματούχοι, όμως, δεν ενθουσιάστηκαν εξίσου. Δύο άτομα κοντά στον κ. Τραμπ επέμειναν ότι ήταν αποκλειστικά δική του ιδέα· ένας από αυτούς ανέφερε ότι ποτέ δεν είχε ακούσει τον πρόεδρο να αναφέρει την εμπλοκή Αμερικανικών στρατευμάτων πριν από την Τρίτη.

Άρθρο των Jonathan Swan και Maggie Haberman στους New York Times