Η ιστορία του Γκουαντάναμο

Το Γκουαντάναμο είναι ένας υπήνεμος κόλπος στα νοτιοανατολικά της Κούβας (Bahia de Guantanamo στα ισπανικά). Περιβάλλεται από απόκρημνους βραχώδεις λόφους, που δημιουργούν ένα φυσικό οχυρό, αποκομμένο από την κουβανική ενδοχώρα. Πήρε το όνομά του από τους ιθαγενείς Τάινο, ενώ ο Χριστόφορος Κολόμβος τον ονόμαζε «Μεγάλο Λιμάνι» (Puerto Grande).

Το Γκουαντάναμο ήρθε στην επικαιρότητα μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, όταν στην εκεί αμερικανική στρατιωτική βάση δημιουργήθηκε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης για υπόπτους τρομοκρατίας. Πρόκειται για μέλη των Ταλιμπάν και της Αλ Κάιντα από το Αφγανιστάν, το Ιράκ και άλλες χώρες. Οι πρώτοι κρατούμενοι έφθασαν στο Γκουαντάναμο στις 11 Ιανουαρίου 2002. Οι μέθοδοι σύλληψης, ανάκρισης και παραμονής των κρατουμένων εγείρουν αντιδράσεις για τους Αμερικανούς σ' ολόκληρο τον κόσμο.

Οι Αμερικανοί δεν είναι καινούργιοι στο Γκουαντάναμο. Βρίσκονται εκεί από τις 10 Ιουνίου 1898, όταν αποβιβάστηκαν οι πρώτοι πεζοναύτες και χρησιμοποίησαν την περιοχή για τις επιχειρήσεις τους κατά των Ισπανών, κατά τη διάρκεια του ισπανοαμερικανικού πολέμου.

Μετά τη νικηφόρο εξέλιξη του πολέμου για τους Αμερικανούς στην Κούβα δημιουργήθηκε η πρώτη ανεξάρτητη κυβέρνηση στη χώρα με πρώτο πρόεδρο των Τομάς Εστράδα Πάλμα (Tomás Estrada Palma). Ο Εστράδα ήταν ο διάδοχος του Χοσέ Μαρτί στην ηγεσία του Κουβανέζικου Επαναστατικού Κόμματος Ο ίδιος ήρθε σε συμφωνία με τον αμερικανό πρόεδρο Θίοντορ Ρούσβελτ για το Γκουαντάναμο, προκειμένου να δημιουργηθεί εκεί βάση πεζοναυτών, που θα αποτελούσε το «μάτι» των Αμερικανών στην ευρύτερη περιοχή. Μάλιστα, το μισθωτήριο συμβόλαιο, που υπογράφηκε στις 23 Φεβρουαρίου 1903, συμπεριλήφθηκε στο Σύνταγμα της Κούβας και απέκτησε αυξημένη τυπική ισχύ.

Ο Τομάς Εστράδα Πάλμα

Η βάση το 1916

Χάρτης του Κόλπου του Γκουαντάναμο που δείχνει κατά προσέγγιση τα όρια της ναυτικής βάσης των ΗΠΑ

Το 1934 προστέθηκε ο όρος ότι η μίσθωση θα έληγε μόνο αν συμφωνούσαν και οι δύο κυβερνήσεις ή εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες αποχωρούσαν οικειοθελώς από το Γκουαντάναμο. Υπό το πρίσμα αυτό μπορεί να εξηγηθεί γιατί ένα τμήμα της κομμουνιστικής πλέον Κούβας παραμένει ουσιαστικά υπό αμερικανικό έλεγχο. Ο Φιντέλ Κάστρο έκανε τα πάντα για να ακυρώσει την Συμφωνία του 1903 χωρίς όμως να καταφέρει κάτι. Δεν εισπράττει εδώ και χρόνια το μίσθωμα, ενώ κατήγγειλε χωρίς αποτέλεσμα σε διεθνείς οργανισμούς το παράνομο της συμφωνίας.

Το Γκουαντάναμο από δορυφόρο

Το 1986, στην βάση άνοιξε το πρώτο και το μοναδικό McDonald's στην Κούβα.

Οι Αμερικανοί χρησιμοποίησαν στο παρελθόν το Γκουαντάναμο ως κέντρο παραμονής προσφύγων από την Κούβα και την Αϊτή. Όταν επιχείρησαν να το μετατρέψουν σε κέντρο κράτησης για πρόσφυγες - φορείς του Aids, αυτή η απόφαση κηρύχθηκε αντισυνταγματική με δικαστική απόφαση στις 8 Ιουνίου 1993. Ο τελευταίος αϊτινός πρόσφυγας εγκατέλειψε το Γκουαντάναμο την 1η Νοεμβρίου 1995.

Με πληροφορίες από Σαν Σήμερα και Βικιπαίδεια