Η Ρωσία, προσπαθώντας να διασώσει τις στρατιωτικές της βάσεις, προσέρχεται ταπεινά στη Συρία

Είχε φτάσει η στιγμή να υποχωρήσει—ή τουλάχιστον να αποδεχθεί την πραγματικότητα.

Μια αντιπροσωπεία Ρώσων διπλωματών έφτασε την περασμένη Τρίτη σε ένα καραβάνι από λευκά SUV για μια σύνοδο στη Δαμασκό με μια δυσάρεστη αποστολή: να προετοιμάσουν το έδαφος ώστε η Ρωσία να διατηρήσει τις στρατιωτικές της βάσεις στη Συρία, λιγότερο από δύο μήνες αφότου οι αντάρτες ανέτρεψαν τον εκλεκτό της Μόσχας, Μπασάρ αλ-Άσαντ.

Για να το πετύχουν, η αντιπροσωπεία έπρεπε να κερδίσει την εύνοια ενός λαού που ο ρωσικός στρατός είχε βομβαρδίσει ανελέητα επί χρόνια, στηρίζοντας τον Άσαντ.

Τους υποδεχόταν ο Άχμεντ αλ-Σάρα, ο οποίος επέζησε μιας δεκαετίας ρωσικών αεροπορικών επιδρομών και αναδείχθηκε ως ο νέος προσωρινός ηγέτης της Συρίας. Στο προεδρικό μέγαρο, ήρθε αντιμέτωπος με τους απεσταλμένους του Κρεμλίνου για μια πολυαναμενόμενη αναμέτρηση.

Οι συνομιλίες που ακολούθησαν—οι πρώτες μεταξύ Μόσχας και Δαμασκού μετά το τέλος του σχεδόν 14ετούς πολέμου—κατέληξαν χωρίς συμφωνία. Ωστόσο, σηματοδότησαν την έναρξη διαπραγματεύσεων που ενδέχεται να διαρκέσουν, σχετικά με τον ρόλο που θα μπορούσε να διατηρήσει η Ρωσία στη μεταπολεμική Συρία, έχοντας ήδη χάσει την προσπάθειά της να διατηρήσει τον Άσαντ στην εξουσία.

Η συνάντηση αποκάλυψε το είδος του γεωπολιτικού παζαρέματος που έχει ξεκινήσει μετά τον εμφύλιο πόλεμο στη Συρία—με πιθανές επιπτώσεις για τη διαμόρφωση του νέου τοπίου στη Μέση Ανατολή. Οι παγκόσμιες δυνάμεις επιδιώκουν επιρροή, ενώ η νέα ηγεσία της Συρίας προσπαθεί να εξασφαλίσει νομιμοποίηση, ασφάλεια και διεθνή βοήθεια μέσω μιας αυστηρά ρεαλιστικής προσέγγισης.

«Νομίζω ότι το γενικό κλίμα στη Δαμασκό είναι πως ‘εμείς οι Σύριοι δεν χρειαζόμαστε άλλη σύγκρουση σε αυτό το σημείο, ακόμα και με τους πρώην εχθρούς μας’», δήλωσε ο Τσαρλς Λίστερ, ανώτερος ερευνητής στο Middle East Institute στην Ουάσινγκτον. «Οπότε, η αποκλιμάκωση και ο πραγματισμός είναι το παιχνίδι αυτή τη στιγμή.»

Οι ρωσικές υποχωρήσεις

Ωστόσο, αυτοί που κλήθηκαν να κάνουν υποχωρήσεις ήταν οι Ρώσοι. Ο αλ-Σάρα τόνισε ότι οποιαδήποτε νέα σχέση με τη Μόσχα «πρέπει να διορθώσει τα λάθη του παρελθόντος», ζητώντας αποζημιώσεις για την καταστροφή που προκάλεσε η Ρωσία, σύμφωνα με ανακοίνωση της κυβέρνησής του.

Ζήτησε, επίσης, από τη Μόσχα να παραδώσει τον Άσαντ και τους κορυφαίους συνεργάτες του για να αντιμετωπίσουν τη δικαιοσύνη, σύμφωνα με δύο αξιωματούχους της μεταβατικής κυβέρνησης που γνωρίζουν το περιεχόμενο της συνάντησης.

Ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν, πρώην κατάσκοπος που εκτιμά την αφοσίωση, σχεδόν σίγουρα δεν θα συμφωνούσε. Όταν ρωτήθηκε την επόμενη μέρα αν ο αλ-Σάρα ζήτησε την έκδοση του Άσαντ, ο εκπρόσωπος του Πούτιν αρνήθηκε να σχολιάσει.

Παρά ταύτα, ο αλ-Σάρα εμφανίστηκε εκπληκτικά ανοιχτός στη συνεργασία με τη Ρωσία, σε αντίθεση με το Ιράν, τον άλλο βασικό σύμμαχο του Άσαντ, το οποίο οι νέες αρχές της Δαμασκού έχουν ξεκαθαρίσει ότι δεν είναι πλέον ευπρόσδεκτο στη Συρία.

Σε συνέντευξή του στο BBC στα τέλη Δεκεμβρίου, ο αλ-Σάρα αναφέρθηκε στις «μακροχρόνιες στρατηγικές σχέσεις» με τη Μόσχα και είπε ότι «δεν βιάζεται να διώξει τη Ρωσία από τη Συρία, όπως φαντάζονται κάποιοι».

Σε άλλη συνέντευξη σε σαουδαραβικό κρατικό τηλεοπτικό δίκτυο, υπενθύμισε ότι η Ρωσία προμηθεύει εδώ και δεκαετίες τον συριακό στρατό με όπλα και διαθέτει ειδικούς που διαχειρίζονται τους συριακούς σταθμούς ενέργειας. Η έμμεση δήλωση ήταν ξεκάθαρη: η Δαμασκός μπορεί να χρειαστεί τη Ρωσία στο μέλλον.

Το γεωπολιτικό παζάρι

«Αυτή η νέα ηγεσία είναι απεγνωσμένη για διεθνή νομιμοποίηση και υποστήριξη», δήλωσε ο Λίστερ. «Οποιαδήποτε μεγάλη διεθνής ρήξη θα ήταν το χειρότερο που θα μπορούσαν να κάνουν.»

Πέρα από πιθανές παραδόσεις πετρελαίου και σιτηρών από τη Ρωσία, ο αλ-Σάρα χρειάζεται τη Μόσχα να μην σαμποτάρει τις προσπάθειές του να ανασυγκροτήσει τη Συρία και να χτίσει μια νέα κυβέρνηση, εξήγησε η Χάνα Νοτέ, αναλύτρια στο James Martin Center for Nonproliferation Studies.

«Η Συρία είναι μια χώρα που, πολιτικά, ξαναχτίζεται από τις στάχτες», είπε, σημειώνοντας ότι η Ρωσία είναι μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και θα μπορούσε να εμποδίσει τον αλ-Σάρα με πολλούς τρόπους, αν αποφασίσει να μη φανεί «πολιτικά γενναιόδωρη».

Η Ρωσία θέλει να διατηρήσει τη ναυτική της βάση στη Μεσόγειο, στο Ταρτούς, που χρονολογείται από τη σοβιετική εποχή. Επιδιώκει, επίσης, να διατηρήσει την αεροπορική βάση Χμεϊμίμ, έξω από τη Λαττάκεια, που χρησιμοποιεί ως κόμβο ανεφοδιασμού για επιχειρήσεις στην Αφρική.

Προς το παρόν, οι νέες συριακές αρχές δεν έχουν πει «όχι» και η Ρωσία παραμένει, αν και έχει αρχίσει να απομακρύνει στρατιωτικό εξοπλισμό από τις βάσεις.

Η Μόσχα, μετά από χρόνια υπεράσπισης του καθεστώτος Άσαντ, επιχειρεί να παρουσιάσει την απώλεια του ως νίκη. Ο Πούτιν, σε συνέντευξη Τύπου τον Δεκέμβριο, δήλωσε ότι η Ρωσία «δεν ηττήθηκε στη Συρία», καθώς απέτρεψε τη χώρα από το να γίνει «τρομοκρατικό προπύργιο».

Ωστόσο, η μοίρα του Άσαντ παραμένει κρίσιμο ζήτημα στις διαπραγματεύσεις. Ο αλ-Σάρα χρειάζεται να διατηρήσει τη νομιμότητά του και μια συμφωνία με τη Ρωσία, όσο αυτή φιλοξενεί τον Άσαντ, θα μπορούσε να βλάψει τη θέση του.

«Η Ρωσία ήταν συνένοχη σε εγκλήματα πολέμου στη Συρία, και οι Σύριοι δεν θα το ξεχάσουν σύντομα», τόνισε ο Λίστερ.

Πηγή: The New Times