Δεν υπάρχει επιστροφή (για τον Εlon Musk ή το Αμερικανικό Κογκρέσο?)

Ακόμα και αν κάποιος είχε εκλέξει τον Έλον Μασκ σε κάποιο αξίωμα, η περασμένη εβδομάδα θα παρέμενε μία από τις πιο σοβαρές περιπτώσεις κατάχρησης εξουσίας στην εκτελεστική εξουσία στην αμερικανική ιστορία.  

Ο Μασκ έχει καταλάβει κρίσιμους μοχλούς εξουσίας και αρμοδιότητας εντός της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, γεγονός που του επιτρέπει, όπως φαίνεται, να καταστρέφει ομοσπονδιακές υπηρεσίες κατά βούληση, εφόσον δεν υπάρξει αντίδραση από το Κογκρέσο ή το δικαστικό σώμα.  

Η ομάδα του Μασκ, η οποία φέρεται να αποτελείται από μια μικρή ομάδα νέων βοηθών ηλικίας 19 έως 24 ετών, έχει πλέον υπό τον έλεγχό της το Γραφείο Διαχείρισης Προσωπικού (Office of Personnel Management) και τη Γενική Υπηρεσία Διοίκησης (General Services Administration). Επιπλέον, έχουν πρόσβαση στο σύστημα πληρωμών του Υπουργείου Οικονομικών, το οποίο περιέχει ευαίσθητες πληροφορίες για δεκάδες εκατομμύρια Αμερικανούς, συμπεριλαμβανομένων των αριθμών κοινωνικής ασφάλισης και των τραπεζικών λογαριασμών τους. Σύμφωνα με τον ίδιο τον Μασκ, θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την πρόσβασή του στο σύστημα πληρωμών –μέσω του οποίου διανέμονται τα κονδύλια που εγκρίνει το Κογκρέσο– για να εφαρμόσει ένα είδος προσωπικού βέτο στις δαπάνες. Αν θεωρήσει ότι κάποιο πρόγραμμα ή επιχορήγηση δεν είναι αποτελεσματικά, ή ότι συνιστούν «σπατάλη, απάτη και κατάχρηση», θα μπορούσε να ακυρώσει τη χρηματοδότησή τους, οδηγώντας τα σε οικονομικό μαρασμό.  

Το πρώτο θύμα αυτής της πολιτικής, τουλάχιστον απ’ όσο γνωρίζουμε, είναι η Υπηρεσία Διεθνούς Ανάπτυξης των Ηνωμένων Πολιτειών (U.S.A.I.D.). Ο Μασκ φαίνεται να τρέφει προσωπική έχθρα για την υπηρεσία αυτή, την οποία έχει χαρακτηρίσει ως «ριζοσπαστική αριστερή πολιτική επιχείρηση εξαπάτησης», «εγκληματική οργάνωση» και «φωλιά ακραίων αριστερών μαρξιστών που μισούν την Αμερική». Λίγο πριν τις 2 π.μ. τη Δευτέρα, καυχήθηκε ότι πέρασε το Σαββατοκύριακο «ταΐζοντας την U.S.A.I.D. στη μηχανή θρυμματισμού ξύλων». Πέρα από την εκδίκησή του σε μια υπηρεσία που απεχθάνεται για αδιευκρίνιστους λόγους (αν και αξίζει να σημειωθεί ότι η U.S.A.I.D. είχε στηρίξει τον αγώνα των Μαύρων Νοτιοαφρικανών κατά τη διάρκεια και μετά το απαρτχάιντ), ο Μασκ πιστεύει ότι η μείωση των κυβερνητικών δαπανών είναι ο μόνος τρόπος για να περιοριστεί ο πληθωρισμός και να σταθεροποιηθεί η αμερικανική οικονομία.  

Σε μια διαδικτυακή συζήτηση με τον Βιβέκ Ραμασουάμι και τη γερουσιαστή Τζόνι Έρνστ από την Αϊόβα, ο Μασκ δήλωσε:  

«Όταν βλέπετε τις τιμές να ανεβαίνουν στο σούπερ μάρκετ, αυτό συμβαίνει λόγω υπερβολικών κυβερνητικών δαπανών. Είναι πολύ σημαντικό να συνδέσουμε αυτά τα σημεία. Τα σούπερ μάρκετ δεν σας εκμεταλλεύονται. Δεν είναι αισχροκέρδεια· είναι ότι η κυβέρνηση ξοδεύει υπερβολικά». (Αυτό, πρέπει να ειπωθεί, δεν έχει καμία λογική βάση.)  

Ακόμα και αν ο Μασκ είχε εκλεγεί σε κάποιο αξίωμα, θα επρόκειτο για μία από τις χειρότερες καταχρήσεις εκτελεστικής εξουσίας στην ιστορία. Κανένα μέλος της εκτελεστικής εξουσίας δεν έχει τη νομική αρμοδιότητα να ακυρώνει μονομερώς τις πιστώσεις που εγκρίνει το Κογκρέσο. Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να μετατρέπει το σύστημα πληρωμών του Υπουργείου Οικονομικών σε εργαλείο πολιτικής αντεκδίκησης.  

Το πρόβλημα είναι ότι ο Μασκ δεν έχει καν εκλεγεί. Είναι ένας ιδιώτης. Δεν έχει επιβεβαιωθεί από τη Γερουσία για κάποιο κυβερνητικό αξίωμα ούτε έχει διοριστεί επισήμως σε υψηλή θέση στη διοίκηση. Ο ίδιος λέει ότι ενεργεί με την εξουσιοδότηση του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών. Ωστόσο, ούτε ο πρόεδρος έχει την εξουσία να δώσει σε έναν ανεξέλεγκτο ιδιώτη πρόσβαση απόρρητα κρατικά δεδομένα.  

Αυτό που βλέπουμε είναι μια κατάσταση κατά την οποία ένας πρόεδρος που θεωρεί τον εαυτό του απόλυτο μονάρχη έχει παραχωρήσει τον έλεγχο μεγάλου μέρους της ομοσπονδιακής κυβέρνησης σε έναν από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο – κάποιον του οποίου τα συμφέροντα είναι αναμεμειγμένα τόσο με τις ΗΠΑ όσο και με ξένες αυταρχικές κυβερνήσεις.  

Το μόνο θεσμικό όργανο που θα μπορούσε να αντιδράσει γρήγορα είναι το Κογκρέσο. Όμως, το Κογκρέσο ελέγχεται από τους Ρεπουμπλικάνους, και οι ηγέτες του –ο Τζον Θιούν στη Γερουσία και ο Μάικ Τζόνσον στη Βουλή των Αντιπροσώπων– έχουν αρνηθεί να παρέμβουν.  

Ουσιαστικά, το Κογκρέσο έχει παραδώσει την εξουσία του στον πρόεδρο.  

Αυτό που συμβαίνει δεν είναι απλώς μια «συνταγματική κρίση» – είναι κάτι βαθύτερο. Ο Τραμπ και ο Μασκ προσπαθούν να ξαναγράψουν τους κανόνες του αμερικανικού συστήματος, να επιβάλουν μια αυταρχική εκδοχή της εκτελεστικής εξουσίας που καθιστά τον πρόεδρο ανώτερο από όλους τους άλλους κλάδους διακυβέρνησης.  

Η δικαιοσύνη θα κληθεί να αποφασίσει, αλλά τα δικαστήρια κινούνται αργά, ενώ ο Τραμπ και ο Μασκ δημιουργούν νέα δεδομένα επί του πεδίου.  

Οι Αμερικανοί που ψήφισαν τον Τραμπ δεν ψήφισαν γι’ αυτό. Δεν ψήφισαν για να δώσουν στον Μασκ εξουσία πάνω στην κυβέρνησή τους. Όμως, είτε το ήθελαν είτε όχι, αυτή είναι η πραγματικότητα.  

Και γι’ αυτό, όσοι αντιστέκονται σε αυτήν την κατάληψη εξουσίας δεν πρέπει να έχουν ψευδαισθήσεις: Δεν υπάρχει επιστροφή στην παλιά κανονικότητα. Αν η αμερικανική δημοκρατία επιβιώσει από αυτό, θα πρέπει να επανεφεύρει τον εαυτό της. Διαφορετικά, απλώς προετοιμάζεται για τον επόμενο Τραμπ και τον επόμενο Μασκ.

Άρθρο γνώμης του Jamelle Bouie στους New York Times